Seramik Kondansatörler (Ceramic Capacitors):
Yalıtkan malzeme olarak seramik kullanılan bu kondansatör türü düşük kapasiteli uygulamalarda yaygın olarak tercih edilir. Sıcaklık değişimlerine karşı hassastır ve genellikle yüksek frekanslı devrelerde kullanılır. NP0/C0G, X7R, Y5V gibi farklı sıcaklık karakteristiklerine sahip tipleri mevcuttur. Boyutlarının küçük olması ve düşük maliyetleri nedeniyle bypass ve coupling uygulamalarında sıklıkla kullanılırlar.
Elektrolitik Kondansatörler (Electrolytic Capacitors):
Yüksek kapasiteli uygulamalar için ideal olan elektrolitik kondansatörler, polariteli yapıya sahiptir. Alüminyum ve tantalum olmak üzere iki ana türü vardır. Pozitif ve negatif uçları belirlidir ve doğru bağlanması gerekir. Güç kaynakları, ses sistemleri ve filtreleme uygulamalarında sıklıkla kullanılır. Yüksek kapasiteli olmalarına rağmen, ESR (Equivalent Series Resistance) değerleri yüksektir ve sıcaklık değişimlerinden etkilenirler.
Film Kondansatörler (Film Capacitors):
Polyester (PET), polipropilen (PP), polikarbonat (PC) gibi plastik film malzemelerden üretilen bu kondansatörler, kararlı çalışma özellikleriyle bilinir. Düşük kayıp faktörü, yüksek izolasyon direnci ve mükemmel frekans karakteristikleri sayesinde sinyal ve filtre devrelerinde tercih edilir. Kendini onarlama (self-healing) özelliğine sahip olmaları, güvenilirliklerini artıran önemli bir avantajdır.
Enerji Depolama ve Güç Kaynakları:
Kondansatörler elektrik enerjisini depolayabilme özellikleriyle güç kaynaklarında ve yedek enerji sistemlerinde kullanılır. Özellikle SMPS (Switching Mode Power Supply) devrelerinde, giriş ve çıkış filtrelemesinde büyük önem taşırlar. Ayrıca, süperkapasitörler (supercapacitors) gibi özel türleri, yüksek enerji yoğunluğu gerektiren uygulamalarda kullanılır. UPS sistemleri ve flaş devreleri gibi ani yüksek güç gerektiren uygulamalarda da tercih edilirler.
Filtreleme ve Sinyal İşleme:
AC/DC dönüşümlerinde dalgalanmaları filtrelemek için kullanılır. Kondansatörler, frekansa bağlı empedans karakteristikleri sayesinde alçak geçiren, yüksek geçiren ve bant geçiren filtre devrelerinin temel elemanıdır. EMI/RFI filtrelemesinde, gürültü bastırmada ve sinyal kalitesini iyileştirmede önemli rol oynarlar. Özellikle hassas ölçüm cihazları ve ses sistemlerinde sinyal kalitesini korumak için kullanılırlar.
Endüstriyel Uygulamalar ve Motor Kontrolü:
Endüstriyel tesislerde güç faktörünü düzeltmek ve reaktif güç tüketimini dengelemek için kondansatör bankaları kullanılır. Motor sürücü devrelerinde, anahtarlamalı güç kaynaklarında ve invertör uygulamalarında önemli görevler üstlenirler. DC-link kondansatörleri, motor sürücülerinde gerilim dalgalanmalarını minimize eder ve sistem kararlılığını artırır. Ayrıca, motor start kondansatörleri, tek fazlı AC motorların başlatılmasında yardımcı eleman olarak kullanılır.
Zamanlama ve Osilatör Devreleri:
Kondansatörlerin şarj-deşarj karakteristikleri kullanılarak hassas zamanlama devreleri oluşturulabilir. RC ve LC osilatör devrelerinde frekans belirleme elemanı olarak kullanılırlar. Mikrodenetleyici sistemlerinde reset devreleri ve clock osilatörlerinde, ayrıca 555 zamanlayıcı gibi entegre devrelerle birlikte kullanılarak çeşitli zamanlama fonksiyonları gerçekleştirirler. Bu uygulamalarda kondansatörün değer kararlılığı ve sıcaklık karakteristiği özellikle önemlidir.
